Het TweeSteden ziekenhuis heeft het 15 jaar oude systeem dat toeziet op de voedselveiligheid bij de maaltijdenbereiding voor patiënten grondig gemoderniseerd. Volgens Hoofd hotel, Ernest Smolders is daarmee gewaarborgd dat 600 maaltijden die elke dag geserveerd worden, blijvend aan de eisen van de Voedsel en Waren Autoriteit voldoen. Dat komt tot uitdrukking in de uitreiking van het Vers & Veilig certificaat op 20 november 2012.
In een ziekenhuis gaat het niet alleen om ziekten, specialisten en verpleging. Alle opgenomen patiënten moeten naast tussentijdse verstrekkingen ook drie maal daags eten. Bij ongeveer 450 patiënten, personeelsrestaurants en overigen gaat het dan om ruim 600 maaltijden per dag. Dat betekent ook voldoen aan talloze strenge wetten en regels inzake voedselveiligheid en hygiëne.
Dat alles gebeurde voorheen grotendeels aan de hand van papieren lijsten en handboeken. Dat was erg bewerkelijk, en raakte uit de tijd. De druk om zaken te digitaliseren bleek niet langer te weerstaan.
De automatisering van hygiëne en controle punten binnen de voeding heeft een zijn intrede gedaan; de stap naar verdergaande digitalisering kwam daardoor binnen handbereik. Houdbaarheid, producttemperaturen en hygiëneregels worden nu volledig automatisch bijgehouden. Evenals het toezicht op naleving en bewaking van kritische processen. Medewerkers krijgen elke dag up to date instructies via de computer. En leidinggevenden kunnen elk moment van de dag zien of zaken in orde zijn. Het systeem meldt zelf als er onverhoopt toch nog risico's dreigen dan wel dat men uit de pas dreigt te gaan lopen met de warenwettelijke eisen.
Als kroon op de succesvolle invoering van deze processen ontvangt Henk van Meerendonk, hoofd keuken op dinsdag 20 november om 15.30 uur het certificaat Vers & Veilig uit handen van Chris Tegenbosch directeur van Vers & Veilig.nl. Dat gebeurt in het TweeSteden ziekenhuis te Tilburg. U kunt meer lezen over dit project op www.versenveilig.nl/tweestedenziekenhuis/
Noot voor redactie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Marieke van Bommel, persvoorlichter TweeSteden ziekenhuis, tel. 06 264 522 10 of Chris Tegenbosch, directeur van Vers & Veilig, tel. 023 538 58 66.
Automatisering
U hoeft het wiel niet steeds zelf uit te vinden, hieronder tien kwaliteit tips van uw collega's:
Volgens veel managers lijkt de belangrijkste functie van kwaliteitszorg de kwaliteit van producten en processen te monitoren en de daaraan gekoppelde formulierenstroom te managen. Daarom wat tips van collega's:
- Maak het vooral niet te ingewikkeld. Zorg voor korte en bondige instructies. In begrijpelijke taal voor hen die er mee moeten werken.
- Geef alleen instructies die er echt toe doen. Val mensen niet lastig met een berg aan informatie die ze niet nodig hebben. Die het alleen maar verwarrend maakt.
- Zorg wel dat het systeem compleet is. Zie niets over het hoofd.
- Maak gebruik van technische hulpmiddelen waar mogelijk. Bijvoorbeeld computers, scanners, loggers en automatische meetapparatuur. Daarmee bespaart u tijd en ergernis. Bovendien krijgt u daardoor een beter beeld van trends.
- Leg de lat niet hoger dan waar de klant om vraagt of dat wettelijk vereist is.
- Zorg voor continuïteit. Steeds maar weer formulieren veranderen, aanpassen en toevoegen maakt zaken al snel ingewikkeld. Dan krijgt u fouten of haken mensen af.
- Maak een verschil tussen enerzijds een kwaliteitshandboek met allerlei vaste afspraken en procedures. En anderzijds een logboek, al dan niet digitaal. Daarin worden alle controles genoteerd.
- Werkt u in een grote organisatie en zijn er meerdere mensen verantwoordelijk of heeft u lange looplijnen? Zorg dan voor een klembord met de nodige formulieren en thermometer of een smartphone met internetverbinding. Zo wordt controleren en invullen van formulieren zo eenvoudig en snel als mogelijk.
- Snel meten kan met loggers of vaste thermometers. En voor bepaalde toepassingen zoals het meten van een koelkast of vriezer is een infrarood thermometer heel geschikt.
- Veelal worden controles per week opgeslagen. Voor de herkenbaarheid kan het gebruik van kleuren helpen.
Het kan een nachtmerrie voor een voedselproducent zijn. Allergenen in een product. De stoffen die een allergische reactie kunnen oproepen bij een consument. Bijvoorbeeld gluten, noten, melk of mosterd. En zo zijn er 14 die sinds half december 2014 op de verpakking gedeclareerd moeten worden. Met de bekende vermeldingen. Enkele voorbeelden? Bevat: melk. Of dit product kan melk bevatten. Of: dit product wordt geproduceerd in een omgeving waarin melk voorkomt.
De wetgeving is er al een tijd. Wordt het nu ook beter? Als we kijken naar belangrijke veiligheids waarschuwingen met betrekking tot voedsel dan valt op dat er nog veel afwijkingen te bespeuren zijn. Ongeveer 33% van het totaal aantal meldingen gaan over allergenen. En dit zijn dan ook nog de gevallen die bekend gemaakt worden. Tijdens audits zie ik de mogelijke oorzaken. Zoals:
1. Een medewerker die een verkeerd etiket pakt.
2. Goede en verkeerde etiketten die naast elkaar in een kast liggen. Zo voor het grijpen.
3. Receptuur wijzigingen die niet doorgezet worden na de etiketten. Want elk etiket is misschien wel klantspecifiek.
4. Onvoldoende ingangscontrole waarbij een alternatief product niet herkend wordt maar wel gebruikt.
5. Een medewerker die producten uit het magazijn haalt die niet meer courant zijn en waarvan de riskeren door de leverancier al is veranderd
Deels heeft dit te maken met organisatie. Steeds heeft het te maken met zicht hebben op de kritische onderdelen. Een risicoanalyse gaat verder dan alleen micro-organismen. De risicoanalyse gaat ook verder dan allergenen in het product. Wat kan er van begin tot eind fout gaan?
Kijk naar mensen. Kijk naar materialen. In de opsomming van 5 , deze 2 komen als eerste aan bod. En kijk welke dingen kunnen gebeuren om hier een goede borging op te zetten. Maak werkwijze transparant. Bekijk de mogelijkheid van vierkant controles. Bij biologisch is dit al heel gewoon. Bij een batch van producten met een specifieke allergenen declaratie is dat misschien zinvol.
Ook niet onbelangrijk is de inzet van automatisering. Zorg dat je beschikt over een systeem waarin de gegevens van de grondstoffen gemakkelijk gekoppeld kunnen worden aan recepten. En aan batches. Zeker indien er sprake is van veel producten is dit essentieel om te voorkomen dat je verdrinkt in alle informatie. De software van Vers & Veilig is er klaar voor. En wordt al sinds jaar en dag gebruikt daarvoor. Ook in productiebedrijven waar normen gelden zoals BRC, IFS of steeds meer FSSC.
Tot slot. Zorg dat er controle is op het eindproduct. Geen producten die ongezien de deur uitgaan. Kijk naar medewerkers, het product en kijk naar het recept. En normen als BRC en IFS? Die gaan uit van een product dat klopt wat betreft allergenen. In de praktijk blijkt dat ook vaak tot organisatiewijzigingen. Een functie scheiding tussen operationeel medewerker en een controleur. Die controleur hoeft echt geen aparte fulltime man of vrouw te zijn. Maar wel iemand die erop toeziet dat de werkwijze klopt. Niet ongeveer maar precies. Dan wordt het Vers & Veilig.
Legionella software wordt vooral gebruikt in hotels. Die moeten voldoen aan de wetgeving. Want een besmetting met Legionella kan zeer vervelende gevolgen hebben.
De situatie in Bovenkarspel liet dat ook zien. Daarom is het van belang om te voldoen aan de drinkwaterwet. Een verplichting voor het hotel maar ten bate van de gasten.
De Legionella software van Vers & Veilig wordt veel ingezet om de risico's op een besmetting met Legionella te reduceren en uiteraard voldoen aan wet- en regelgeving.
In de praktijk betekent dit in eerste instantie een risicoanalyse uitvoeren. Dan wordt er geïnventariseerd hoe een gebouw, het leidingstelsel, tappunten, gebruikers en meer met water omgaan. Vervolgens volgt daar een beheersplan uit. Dat is feitelijk waar het om draait. Daarin komen alle maatregelen die nodig zijn om te voorkomen dat de-Legionella bacterie uitgroeit in het water. Variërend van met name temperatuur controles van de douches, spoelen van leegstaande kamers tot het periodieke controleren van de keer kleppen.
Al die acties moeten ook genoteerd. Want voor de toezichthouder, de Inspectie Leefomgeving en Transport moeten dit soort zaken altijd beschikbaar en inzichtelijk zijn.
Soms gaat die controles nog op papier. Wat betekent dat voor de praktijk? Dikke mappen, vergeten om de controles te administreren of zelfs vergeten om de controles te doen. Waardoor risico's kunnen ontstaan. En die risico's zijn ongewenst. Hoe dan wel aan te pakken?
Vers & Veilig vindt dat alle activiteiten rondom het beheersplan zo gemakkelijk mogelijk moet zijn. En meestal vinden we daar de bedrijfsleiders en gebruikers op onze weg. En als er dan mogelijkheden zijn om daar een invulling aan te geven? Dan gebeurt dat ook.
Onlangs is bij een grote hotelgroep waar Vers & Veilig actief is met ondersteunen op het gebied van voedselveiligheid en waterveiligheid gestart met QR codes.
Het idee daarvoor kwam van een installatiebedrijf uit Waalwijk. Waarvoor nogmaals dank!
Het voordeel van het gebruik van deze QR codes? Het eerste en het belangrijke voordeel is dat zeker is dat alle punten ook daadwerkelijk worden langsgegaan. Een papier of een website invullen op kantoor is dan niet meer aan de orde. Een ander belangrijk voordeel is de snelheid. Even scannen, enkele vragen beantwoorden en opslaan. Klaar. Een derde voordeel? Automatisch worden de juiste mensen geïnformeerd als tijdens de controle dingen niet goed gaan. Bijvoorbeeld een te hoge temperatuur van koud water (meer dan 25 °C). Of een te lage warm water temperatuur (kouder dan 60 °C). Omdat centraal vastgelegd wordt wie waarvan op de hoogte gesteld wordt is ook deze situatie geborgd.
Dit is wat er nodig is om bijvoorbeeld in een hotel Legionella goed te beheersen. Maar dat kan natuurlijk evengoed een zorginstelling, een zwembad of een asielzoekerscentrum zijn.
Gaat het goed met Legionella? Dan is een keurmerk ook nog aan de orde. Want kwaliteit? Dat mag best beloond worden!
Reactie van Ilkay, medewerker technische dienst? Chris, dit valt me 100% mee. Dit is veel gemakkelijker dan ik dacht. En gaat inderdaad sneller.
En wil je ook eens bekijken wat je kan winnen met het Legionella plan? Scan dan bijgevoegde QR code.